Bạn có thể không nhận ra, nhưng thực tế là mọi thứ bạn đang nhìn thấy đều đang… bị lộn ngược. Chính xác hơn, thế giới trước mắt bạn được hình chiếu đảo ngược lên võng mạc, và nhờ vào bộ não mà bạn mới thấy nó theo đúng chiều.
Đây không phải là trò đùa. Khi ánh sáng đi vào mắt qua giác mạc và thủy tinh thể, nó bị bẻ cong và tạo nên hình ảnh đảo ngược (trên – dưới, trái – phải) lên bề mặt võng mạc nằm phía sau mắt. Điều này hoàn toàn đúng về mặt vật lý và quang học. Nếu bạn đặt một tờ giấy ảnh ở đúng vị trí võng mạc trong một mô hình mắt giả, bạn sẽ thu được một bức ảnh ngược y như vậy.
Vậy tại sao chúng ta không thấy thế giới bị lộn ngược? Câu trả lời nằm ở bộ não — cụ thể là vùng vỏ thị giác (visual cortex). Từ khi sinh ra, não bạn đã học cách diễn giải lại hình ảnh đảo ngược này để giúp bạn thấy thế giới theo chiều “đúng”. Đây là một kỹ năng do não tự phát triển thông qua quá trình học hỏi và lặp lại. Nó xảy ra một cách hoàn toàn vô thức, đến mức bạn không hề biết đang sử dụng nó.
Một thí nghiệm nổi tiếng được thực hiện từ năm 1890, trong đó các nhà khoa học cho người tham gia đeo kính đặc biệt khiến hình ảnh trước mắt họ bị đảo ngược hoàn toàn. Ban đầu, mọi thứ trở nên vô cùng lạ lẫm và khó chịu. Nhưng sau vài ngày, não bộ bắt đầu “thích nghi” và điều chỉnh hình ảnh, khiến người tham gia có thể hoạt động gần như bình thường dù đang nhìn thế giới ngược.
Điều này chứng minh rằng não người có khả năng tái lập trình nhận thức hình ảnh cực kỳ linh hoạt. Nó không chỉ giúp bạn thấy đúng chiều, mà còn lọc bỏ hình ảnh mờ, lấp chỗ khuyết và điều chỉnh ánh sáng, màu sắc… như một hệ điều hành thông minh không ngừng cập nhật.
Thế giới bạn đang thấy không phải là bản gốc — mà là phiên bản đã được xử lý tinh vi qua “phần mềm thần kinh” của chính bạn. Suy nghĩ kỹ mà xem, có khi nào mọi thứ bạn tin là đúng… chỉ là điều não bạn chọn để bạn thấy quen thuộc?