Hành là một loại rau thơm thường được sử dụng trong nhiều món ăn trên thế giới. Tuy nhiên, ai trong chúng ta cũng đã ít nhất một lần trải qua hiện tượng chảy nước mắt khi thái hành. Vậy vì sao điều này lại xảy ra? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá những giải thích khoa học đằng sau hiện tượng thú vị này.
Cấu trúc tế bào của hành và hóa học liên quan
Để hiểu vì sao thái hành lại làm chúng ta khóc, đầu tiên chúng ta cần nhìn vào cấu trúc tế bào của hành. Khi thái hành, cấu trúc tế bào bị phá vỡ, giải phóng các enzim gọi là alliinase. Sự kích hoạt của enzim này khi tiếp xúc với hợp chất sulfenic acid chứa trong hành sẽ tạo ra một hợp chất hóa học gọi là syn-Propanethial-S-oxide.
Syn-Propanethial-S-oxide và tác động lên mắt
Syn-Propanethial-S-oxide có tính chất kích thích và bay hơi dễ dàng. Khi chúng ta thái hành, hợp chất này bay lên và tiếp xúc với mắt, kích thích các dây thần kinh và gây ra hiện tượng chảy nước mắt. Nước mắt được sản xuất bởi tuyến lệ nhằm loại bỏ chất kích thích khỏi mắt, giúp bảo vệ chúng khỏi tác động gây hại của các chất hóa học.
Chức năng sinh học của quá trình này trong hành
Một số nhà khoa học cho rằng, việc sản xuất các chất kích thích như syn-Propanethial-S-oxide có thể là cơ chế phòng vệ của hành chống lại sự ăn mòn của các loài động vật hoặc côn trùng. Qua hàng ngàn năm tiến hóa, hành đã phát triển các cơ chế bảo vệ để tồn tại trong môi trường tự nhiên.
Phản ứng của cơ thể người
Nước mắt được sản xuất như một phản ứng tự vệ của cơ thể người nhằm loại bỏ các chất kích thích khỏi mắt. Chất lệ có vai trò trong việc giữ cho mắt luôn ẩm và sạch sẽ, đồng thời chống lại các vi khuẩn và chất gây kích thích.
Cách giảm thiểu hiện tượng chảy nước mắt khi thái hành
Có một số cách có thể giúp giảm thiểu tác động của syn-Propanethial-S-oxide đối với mắt, bao gồm:
- Sử dụng dao sắc: Dao sắc giúp giảm bớt việc phá vỡ tế bào hành, từ đó giảm lượng syn-Propanethial-S-oxide được giải phóng.
- Thái hành dưới dòng nước: Dòng nước sẽ giúp cuốn trôi hợp chất kích thích trước khi chúng kịp bay lên và tiếp xúc với mắt.
- Sử dụng kính bảo hộ: Đeo kính bảo hộ có thể ngăn chặn hợp chất bay vào mắt.
- Để hành trong tủ lạnh trước khi thái: Lạnh giúp làm chậm quá trình phản ứng hóa học, giảm lượng syn-Propanethial-S-oxide được tạo ra.
Quá trình thái hành và việc chúng ta khóc khi tiếp xúc với hành có lý do khoa học rõ ràng, liên quan đến cấu trúc tế bào của hành và các hợp chất hóa học được giải phóng. Hiểu rõ về những yếu tố này không chỉ giúp chúng ta định hình được hiện tượng một cách chính xác mà còn cho phép áp dụng các biện pháp hữu ích để giảm thiểu sự khó chịu khi thái hành trong nhà bếp.