Mỗi buổi sáng, bạn bật đèn. Mỗi buổi tối, bạn vẫn dán mắt vào màn hình. Cả ngày, bạn sống trong một thế giới phát sáng nhân tạo. Và điều đó khiến não bạn rối loạn.
Cơ thể con người tiến hóa hàng triệu năm dưới ánh sáng tự nhiên – nơi nhịp độ của Mặt Trời là chiếc đồng hồ sinh học chuẩn xác nhất. Ánh sáng xanh vào buổi sáng đánh thức não bộ, ánh chiều vàng khiến cơ thể chuẩn bị nghỉ ngơi. Nhưng ánh đèn LED hiện đại lại trộn lẫn tất cả. Chúng phát ra lượng lớn ánh sáng xanh ngay cả lúc 11 giờ đêm. Kết quả là melatonin – hormone gây buồn ngủ – bị ức chế, giấc ngủ đến muộn hơn, và chất lượng kém hơn.
Không chỉ vậy, việc tiếp xúc liên tục với ánh sáng nhân tạo còn khiến đồng hồ sinh học trôi dần lệch pha. Bạn có thể ngủ 8 tiếng mà vẫn tỉnh dậy thấy mệt, vì cơ thể bị “reset” sai thời điểm. Một số nghiên cứu cho thấy, chỉ cần một đêm ngủ trong phòng có ánh sáng nhẹ cũng có thể làm tăng nhịp tim, giảm sâu giấc và ảnh hưởng đến kiểm soát đường huyết vào hôm sau.
Điều nguy hiểm là bạn không cảm nhận được. Mắt người không giỏi đánh giá ánh sáng nhân tạo. Bạn có thể nghĩ phòng đang mờ, nhưng thực tế vẫn đang tràn ngập ánh xanh. Và sự mệt mỏi âm ỉ ấy – dù không dữ dội – lại kéo dài, lặng lẽ làm giảm hiệu suất, trí nhớ và thậm chí cả tâm trạng.
Nhiều người tưởng mình lười, vô kỷ luật, thiếu động lực… nhưng đôi khi, tất cả bắt đầu chỉ vì một bóng đèn.