Ngủ ngáy thường bị xem là chuyện “phiền nhưng vô hại”, chỉ làm người bên cạnh khó chịu chứ không ảnh hưởng gì đến sức khỏe. Nhưng sự thật có thể khiến bạn phải giật mình: ngủ ngáy có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của một trong những bệnh lý nguy hiểm nhất – hội chứng ngưng thở khi ngủ.
Ngưng thở khi ngủ (Obstructive Sleep Apnea – OSA) là hiện tượng đường thở bị tắc nghẽn tạm thời khi ngủ, khiến người bệnh ngưng thở trong vài giây đến hàng phút, rồi thở lại với tiếng ngáy lớn. Điều này lặp đi lặp lại nhiều lần trong đêm mà người bệnh thường không hề hay biết.
Nghe có vẻ đơn giản, nhưng hậu quả lại cực kỳ nghiêm trọng. Khi não không nhận đủ oxy liên tục trong nhiều giờ ngủ, nó sẽ kích hoạt hàng loạt phản ứng stress lên tim mạch, hệ thần kinh và nội tiết. Người mắc OSA có nguy cơ cao hơn gấp 2–4 lần bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim, cao huyết áp và rối loạn nhịp tim.
Không chỉ ảnh hưởng đến thể chất, OSA còn gây ra những rối loạn tinh thần như trí nhớ suy giảm, dễ cáu gắt, trầm cảm và đặc biệt là buồn ngủ ban ngày, dẫn đến mất tập trung, dễ gây tai nạn lao động hoặc giao thông.
Một dấu hiệu dễ nhận biết khác ngoài ngáy to, đó là cảm giác mệt mỏi sau khi ngủ dậy dù đã ngủ đủ giờ, hoặc khó thở khi ngủ, tỉnh giấc giữa đêm vì cảm giác ngộp.
Điều nguy hiểm là phần lớn người ngáy khi ngủ không hề biết mình có nguy cơ mắc OSA. Một nghiên cứu tại Mỹ cho thấy hơn 80% người mắc OSA không được chẩn đoán đúng hoặc điều trị kịp thời.
Một vài yếu tố làm tăng nguy cơ bao gồm:
- Thừa cân, béo phì, đặc biệt là mỡ vùng cổ
- Uống rượu, thuốc an thần trước khi ngủ
- Cấu trúc hàm hẹp, lưỡi to hoặc amidan phì đại
- Tuổi trung niên trở lên, nhất là nam giới
Tin tốt là OSA hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu phát hiện sớm. Các biện pháp bao gồm giảm cân, thay đổi tư thế ngủ (nằm nghiêng thay vì nằm ngửa), tránh rượu bia buổi tối, và trong một số trường hợp, cần dùng máy hỗ trợ thở CPAP khi ngủ để giữ đường thở thông thoáng.
Vì vậy, nếu bạn hoặc người thân thường xuyên ngáy to khi ngủ, đừng xem nhẹ. Đó không chỉ là một thói quen khó chịu – đó có thể là lời cảnh báo âm thầm của cơ thể về một cuộc khủng hoảng sức khỏe đang đến gần.