Có những lúc bạn đang ngồi họp, chân bỗng rung nhẹ dưới gầm bàn. Bạn không để ý, người đối diện thì nhìn xuống và thấy chiếc ghế rung lắc nhịp đều. Chuyện tưởng vô hại, thậm chí hơi vô thức, nhưng hóa ra lại là một thông điệp tinh vi của cơ thể.
Các nhà khoa học đã đo đạc: chỉ cần rung chân khi ngồi, năng lượng bạn tiêu hao tăng khoảng 16% so với việc bất động. Mỗi phút, bạn “đốt” thêm một phần tư calorie — con số nghe nhỏ nhưng nếu lặp lại hàng giờ, nó đủ để phá vỡ sự ì ạch của lối sống văn phòng. Cơ bắp vùng chân được kích hoạt, máu lưu thông mạnh hơn, và dòng năng lượng ấy len lên não, khiến bạn tỉnh táo hơn chút ít.
Thế nhưng, rung chân không chỉ là bài tập vi mô. Tâm lý học nhìn nó như một chiếc van xả áp lực. Khi lo lắng, căng thẳng hay chán chường, não cần một nhịp chuyển động nhỏ để “lái” cảm xúc sang kênh khác. Một số người mắc ADHD còn rung chân như một cách tự cung cấp kích thích cho não, giúp duy trì tập trung. Cái động tác tưởng là thừa ấy, đôi khi chính là cầu nối giữa bộ não và phần cơ thể đang tìm cách phối hợp.
Nhưng có một lớp nghĩa khác ít được nói ra. Nếu rung chân đi kèm cảm giác khó chịu, thôi thúc phải cử động liên tục, đặc biệt vào buổi tối, đó có thể là dấu hiệu của hội chứng chân không yên (RLS). Khi ấy, rung chân không còn là thói quen vô thức mà là tiếng chuông báo cho một vấn đề thần kinh cần được chú ý. Và đây là lý do vì sao cùng một động tác, nhưng bối cảnh lại quyết định nó mang ý nghĩa bảo vệ hay cảnh báo.
Điều nghịch lý là rung chân vốn bị nhiều người gắn mác “thiếu lịch sự” hoặc “mất tập trung”, nhưng dưới góc độ sinh học, nó lại có thể cứu vãn một cơ thể ngồi quá lâu. Bạn có thể coi nó là một dạng “chuyển động chống lười” – đủ nhỏ để không phá vỡ công việc, nhưng đủ lớn để hệ tuần hoàn và trao đổi chất biết rằng bạn vẫn đang sống.
Nếu để ý, bạn sẽ thấy động tác này thường xuất hiện nhiều hơn khi bạn đang suy nghĩ căng thẳng hoặc chờ đợi điều gì đó. Như thể cơ thể muốn rút ngắn thời gian bằng nhịp rung, còn não thì mượn nhịp ấy để duy trì dòng ý tưởng. Hai bên thỏa thuận ngầm với nhau, không ai báo cho bạn biết.
Ngày mai, khi thấy chân mình bắt đầu rung dưới bàn làm việc, bạn có thể sẽ không cố gắng dừng lại ngay. Biết đâu, đó chính là cơ thể đang gửi một thông điệp: tôi cần chút chuyển động, tôi cần nhịp để duy trì. Chỉ cần nhớ, nếu nhịp rung ấy không nghe lời bạn nữa, đã đến lúc nên lắng nghe kỹ hơn.