Buổi sáng, cùng một lượng cà phê, nhưng ly nóng và ly đá lại đánh thức bạn theo hai cách rất khác nhau. Điều này không chỉ nằm ở sở thích, mà còn ở cách não và cơ thể phản ứng với từng ngụm.
Khi nhấp một ngụm cà phê nóng, nhiệt độ cao kích hoạt những kênh cảm giác trên lưỡi, làm vị đắng và vị chua rõ nét hơn. Mùi hương cũng bùng lên mạnh mẽ hơn nhờ hơi nóng kéo các phân tử thơm bay thẳng vào mũi. Cảm giác này không chỉ là vị giác, mà còn chạm vào vùng não liên quan đến ký ức và cảm xúc—nơi lưu giữ những buổi sáng mùa đông, bàn tay ấm áp quanh ly, và cả những cuộc trò chuyện dễ mở lòng hơn. Thậm chí, chỉ cần cầm một ly cà phê nóng, bạn đã có xu hướng đánh giá người đối diện là “ấm áp” và đáng tin hơn.
Ngược lại, cà phê đá nhẹ nhàng hơn ở đầu lưỡi. Nhiệt độ thấp làm chậm hoạt động của các thụ thể vị, khiến vị đắng dịu lại, độ chua mờ đi. Mùi hương cũng kín đáo hơn, buộc bạn chú ý nhiều hơn vào cảm giác mát lạnh tràn xuống cổ họng. Hiệu ứng lạnh này đánh thức cơ thể theo một kiểu khác: nó kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, làm nhịp tim hơi tăng, mạch máu co lại, và bạn thấy tỉnh táo theo cách “mát rượi” hơn là ấm áp.
Cả hai loại đều mang theo caffeine—chất chặn adenosine khiến não thoát khỏi cơn lười biếng, đẩy bạn vào trạng thái tỉnh táo. Nhưng đường đi của trải nghiệm lại khác: cà phê nóng gõ cửa não qua cảm giác an toàn, gần gũi, còn cà phê đá lại chạm vào bản năng hưng phấn, sảng khoái.
Nên có lẽ không phải lúc nào bạn cũng chọn cà phê dựa trên vị, mà còn dựa vào thông điệp tinh tế bạn muốn gửi cho bộ não mình: “Hãy ấm áp lên” hay “Hãy thức tỉnh ngay”.