Nhìn từ không gian, Trái Đất là một hành tinh xanh. Biển trải dài, mây dày đặc, sông ngòi chằng chịt — tất cả tạo cảm giác như hành tinh này không bao giờ thiếu nước. Nhưng thật ra, hầu hết lượng nước ấy không thể uống được.
Theo Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS), hơn 97% nước trên Trái Đất là nước mặn nằm trong các đại dương. Chỉ khoảng 2,5% là nước ngọt. Nhưng ngay cả trong phần nước ngọt này, gần 70% lại bị “khóa” trong các sông băng, băng vĩnh cửu ở hai cực hoặc các lớp băng sâu.
Phần còn lại chủ yếu nằm sâu dưới lòng đất, khó khai thác hoặc không thể khai thác mà không làm tổn hại đến hệ sinh thái. Chỉ khoảng 0,3% lượng nước ngọt hiện diện ở các hồ, sông, suối, đầm lầy — những nơi có thể tiếp cận dễ dàng.
Tính theo tổng thể, theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), “chưa đến 1% lượng nước của hành tinh là có thể sử dụng cho con người”. Tạp chí National Geographic còn đưa ra con số nhỏ hơn: chỉ khoảng 0,007% nước trên Trái Đất là có thể dùng để uống và phục vụ nông nghiệp.
Điều đó có nghĩa là: trong hàng triệu tỷ lít nước đang xoáy tròn quanh hành tinh mỗi ngày, phần có thể uống thực sự chỉ là một vệt mỏng. Thứ tài nguyên tưởng như vô tận lại hóa ra mong manh.
Thế nên mới có những thành phố sát biển vẫn thiếu nước sạch. Những con sông dài hàng trăm cây số nhưng không thể uống. Và hàng triệu người mỗi ngày phải tìm cách lọc, trữ, mua, hoặc đi bộ hàng giờ chỉ để có nước đủ uống.
Giữa một hành tinh đầy nước, sự khan hiếm lại đến từ chính giới hạn sinh học: thứ gì cơ thể người có thể hấp thụ mà không chết vì muối, vi khuẩn, hoặc hóa chất.
Có thể ta không thực sự sống trên một hành tinh xanh. Mà là một hành tinh ướt — nhưng lại khát.