Bạn từng ôm ai đó thật lâu sau một ngày mệt mỏi, và thấy lòng mình dịu lại? Có lẽ bạn tưởng đó chỉ là cảm xúc. Nhưng không – khoa học cho thấy cơ thể bạn thật sự đã thay đổi.
Trong nhiều nghiên cứu, một cái ôm kéo dài khoảng 20 giây – đặc biệt là với người ta tin tưởng – có thể giúp giảm nồng độ cortisol trong máu. Cortisol là hormone khiến cơ thể căng thẳng, tăng nhịp tim, làm rối loạn nhịp thở. Và chỉ bằng hành động gần gũi này, hệ thần kinh phó giao cảm – “công tắc thư giãn” trong não – được bật lên.
Khi ta ôm ai đó, đặc biệt là những người ta tin tưởng và có kết nối tình cảm, hệ thần kinh phó giao cảm được kích hoạt. Đây là hệ thống giúp cơ thể thư giãn, giảm nhịp tim và hạ huyết áp. Đồng thời, não sẽ giảm tiết cortisol – loại hormone nổi tiếng với vai trò “căng thẳng hóa” cơ thể.
Một nghiên cứu năm 2022 công bố trên PLOS ONE cho thấy: chỉ cần một cái ôm kéo dài khoảng 20 giây giữa các cặp đôi thân mật cũng đủ để làm giảm phản ứng tiết cortisol sau khi trải qua một thử thách gây stress. Điều này xảy ra nhờ cơ thể tăng tiết oxytocin – còn gọi là “hormone gắn kết”. Oxytocin không chỉ khiến ta cảm thấy gần gũi hơn mà còn trực tiếp ức chế việc tiết cortisol từ tuyến thượng thận.
Hiện tượng này không chỉ xảy ra trong quan hệ tình cảm. Các nghiên cứu ở bệnh viện, trường học và thậm chí giữa người lạ cho thấy: những cái chạm mang tính hỗ trợ (như nắm tay, vỗ vai, ôm) đều có thể giúp làm dịu hệ thần kinh, giảm lo âu và cải thiện tâm trạng.
Dĩ nhiên, không phải cái ôm nào cũng có tác dụng. Một cái ôm lấy lệ hoặc khi người nhận không thấy an toàn có thể gây tác dụng ngược. Cơ thể ta nhận biết được sự chân thật. Chỉ khi cảm thấy thực sự kết nối, não mới bật công tắc cho hệ phó giao cảm hoạt động.
Và không cần phải là người lớn. Trẻ sơ sinh được da kề da với mẹ trong những giờ đầu sau sinh có nhịp tim ổn định hơn, khóc ít hơn, và về lâu dài – hệ miễn dịch cũng mạnh hơn. Đó là minh chứng rằng, từ khi sinh ra, cơ thể con người đã được lập trình để chữa lành bằng tiếp xúc.
Một cái ôm không thể giải quyết hết stress. Nhưng nó là lời nhắc nhẹ nhàng rằng ta không đơn độc – và đôi khi, sự chạm vào đúng lúc còn hiệu quả hơn cả lời nói.