Giữa vùng bán khô hạn ở Bắc Tanzania, có một hồ nước mang sắc đỏ như máu. Trên bờ hồ, đôi khi người ta thấy xác một con chim nhỏ, thân thể khô cứng, đôi cánh dang ra như vẫn đang bay. Lớp muối trắng bám kín khiến nó trông như tượng điêu khắc bằng sáp. Không ai chạm vào mà thời gian đã làm điều đó.
Hồ ấy có tên Natron. Nước trong hồ nóng tới 60°C, độ kiềm có thể đạt pH 10.5. Trong cái nắng chói của vùng Ngorongoro, nước bay hơi nhanh, để lại hỗn hợp muối và khoáng natri carbonate đặc quánh. Khi một sinh vật rơi xuống, lớp muối ấy lập tức bắt đầu công việc của mình: hút ẩm, phủ kín, rồi bảo quản cơ thể như một lớp áo cứng.
Theo tạp chí Discover Wildlife, những con chim hay dơi bay qua hồ thường bị đánh lừa bởi mặt nước phản chiếu như gương. Chúng lao xuống, đâm vào mặt nước hoặc rơi trúng lớp muối nông, và không thể thoát ra. Chỉ ít ngày sau, xác khô lại, cứng như đá, giữ nguyên hình dáng cuối cùng. Dưới ánh mặt trời, chúng trở thành những “tượng” tự nhiên, vừa đẹp vừa rợn.
Hiện tượng này được ghi nhận rõ ràng qua loạt ảnh của nhiếp ảnh gia Nick Brandt năm 2013. Ông tìm thấy xác chim hải âu, bồ câu, thậm chí cả dơi ven bờ hồ, tất cả đều được phủ muối trắng xám, đứng im như trong khoảnh khắc bị đóng băng. Bộ ảnh từng được đăng trên Smithsonian Magazine, khiến nhiều người tưởng hồ Natron là “vùng đất hóa đá sinh vật sống”. Nhưng thật ra, không có phép màu nào ở đây — chỉ là hóa học tự nhiên của muối, nhiệt và thời gian.
Theo các nhà nghiên cứu của Live Science, hồ Natron chứa nhiều natron — hỗn hợp tự nhiên của sodium carbonate và sodium bicarbonate, từng được người Ai Cập cổ đại dùng trong quá trình ướp xác. Chính thành phần này giúp xác chết ở Natron được “ướp” tự nhiên, không thối rữa, không phân hủy, mà chỉ khô cứng trong lớp muối.
Điều kỳ lạ hơn là giữa vùng chết chóc ấy, lại có loài hồng hạc nhỏ (Lesser Flamingo) chọn nơi đây làm chỗ sinh sản duy nhất. Chúng xây tổ bằng bùn trên các đảo muối giữa hồ, nơi kẻ săn mồi không dám bén mảng. Trứng nở giữa không gian đỏ rực và mùi kiềm nồng. Trong khi những loài khác chết khi chạm nước, hồng hạc lại sống nhờ đó.
Theo All That’s Interesting, mỗi năm có hàng trăm nghìn con hồng hạc quay lại đây, nhuộm hồng cả mặt hồ. Từ trên cao, người ta thấy những vòng xoáy của nước, muối, và đàn chim di chuyển như sương màu hồng trong gió nóng. Ngay bên dưới, những xác chim đã chết vẫn nằm im, lặng lẽ phản chiếu bầu trời.
Hồ Natron là nơi mà cái chết và sự sống cùng tồn tại trong một khung cảnh không thể tưởng. Nơi nước có thể giết, muối có thể bảo tồn, và thời gian hóa thành nhà điêu khắc vô hình.
Một buổi chiều, khi mặt trời lặn, ánh đỏ trải trên mặt hồ, hồng hạc bay qua như những đốm sáng. Dưới chân chúng, những “tượng chim” vẫn nằm yên. Không ai biết chúng đang nhìn thấy sự sống hay chứng tích của cái chết — chỉ biết đó là thật.