Khoảng 66 triệu năm trước, một thiên thạch đường kính 10 km đã lao xuống vùng ngày nay là bán đảo Yucatán, Mexico, tạo ra hố va chạm rộng hơn 180 km – tên gọi Chicxulub. Cú va chạm giải phóng năng lượng tương đương 10 tỷ quả bom nguyên tử Hiroshima, châm ngòi cho một chuỗi thảm họa toàn cầu, và chấm dứt kỷ nguyên của khủng long.
Nhưng điều tàn khốc nhất không đến từ vụ nổ, mà đến sau đó. Những đám mây bụi và sulfur dâng cao lên tầng bình lưu, che phủ bầu trời suốt nhiều tháng, có thể là vài năm. Ánh sáng Mặt Trời bị chặn lại, quang hợp ngưng trệ, cây cối chết dần, chuỗi thức ăn sụp đổ. Nhiệt độ toàn cầu giảm mạnh, mùa đông trầm uất kéo dài đến mức mùa xuân tiếp theo – theo nghĩa sinh học – không bao giờ kịp đến. Sự sống không chết ngay, mà chết từ từ vì đói, lạnh và bóng tối.
Khoảng 75% loài trên Trái đất biến mất. Không chỉ khủng long, mà cả những sinh vật nhỏ bé hơn, tinh vi hơn, thậm chí cả sinh vật biển vốn ít bị ảnh hưởng bởi khí hậu. Dấu vết của sự tuyệt chủng này vẫn còn rõ ràng trong các lớp đá trầm tích trên toàn thế giới – một vệt mỏng chứa iridium, kim loại hiếm trên Trái đất nhưng dồi dào trong thiên thạch.
Kỳ lạ là, chính trong đống đổ nát ấy, một vài loài nhỏ bé – như động vật có vú cỡ chuột – lại sống sót. Chúng chui rúc dưới đất, ăn xác thối, và dần dần trở thành chủ nhân mới của hành tinh. Tổ tiên của loài người, cũng có thể đã vượt qua mùa đông vĩnh cửu ấy theo cách tương tự.
Không phải cú va chạm đã tạo ra loài người. Nhưng nếu không có nó, có lẽ khủng long vẫn đang thống trị hành tinh, và vũ trụ sẽ chẳng bao giờ có được những sinh vật biết nhìn lên trời và hỏi: “Chuyện gì đã xảy ra với mùa xuân đó?”