Nhịn ăn trong 24 giờ nghe có vẻ cực đoan, nhưng thực tế, đây là hình thức được nhiều người áp dụng trong các chế độ ăn kiêng như nhịn ăn gián đoạn (intermittent fasting). Vậy điều gì thật sự xảy ra bên trong cơ thể bạn trong khoảng thời gian không ăn gì suốt một ngày?
Khi bạn vừa ăn bữa cuối cùng, cơ thể bắt đầu tiêu hóa và hấp thụ năng lượng từ thức ăn. Từ khoảng 3 đến 6 giờ sau, glucose trong máu (đường) được sử dụng để cung cấp năng lượng cho các hoạt động. Nhưng sau khoảng 6–8 giờ, khi lượng glucose bắt đầu cạn dần, cơ thể sẽ chuyển sang một trạng thái mới: sử dụng glycogen – một dạng dự trữ glucose chủ yếu ở gan và cơ bắp.
Tuy nhiên, glycogen cũng không phải là nguồn vô hạn. Khoảng 12 đến 16 giờ sau khi không ăn, lượng glycogen dần cạn kiệt. Đây là lúc cơ thể chuyển sang giai đoạn đốt mỡ để tạo ra năng lượng. Quá trình này gọi là ketogenesis, khi cơ thể bắt đầu sản xuất ketone – một loại năng lượng thay thế cho glucose, đặc biệt quan trọng cho hoạt động của não.
Về cảm giác, bạn có thể sẽ thấy đói, mệt mỏi hoặc thậm chí cáu gắt trong những giờ đầu. Đây là phản ứng tự nhiên vì cơ thể chưa quen với việc thiếu nguồn năng lượng nhanh như glucose. Tuy nhiên, với người đã quen nhịn ăn định kỳ, những cảm giác này có thể ít xuất hiện hơn hoặc biến mất hoàn toàn.
Điều thú vị là, từ khoảng giờ thứ 18 đến 24, cơ thể bạn có thể bắt đầu kích hoạt quá trình tự thực (autophagy) – một cơ chế “dọn rác” tế bào. Trong giai đoạn này, tế bào sẽ loại bỏ hoặc tái chế các thành phần hư hỏng. Nhiều nghiên cứu cho rằng autophagy giúp làm chậm quá trình lão hóa, tăng cường sức khỏe tế bào và có thể góp phần phòng ngừa bệnh tật, bao gồm cả ung thư.
Tuy nhiên, nhịn ăn 24 giờ không phải phù hợp với tất cả mọi người. Với người bị tiểu đường, hạ đường huyết, rối loạn ăn uống, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú, nhịn ăn như vậy có thể nguy hiểm. Ngoài ra, nếu không cung cấp đủ nước, bạn có thể gặp tình trạng mất nước nhẹ, gây chóng mặt, nhức đầu.
Một số người còn trải nghiệm sự minh mẫn tinh thần hoặc tập trung tốt hơn trong giai đoạn cuối của 24 giờ nhịn ăn. Nguyên nhân có thể do mức ketone tăng, giúp não hoạt động ổn định dù thiếu glucose.
Dù vậy, nếu bạn định thử, hãy bắt đầu từ từ, lắng nghe cơ thể, và tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ. Nhịn ăn không thần kỳ và cũng không phải con đường tắt đến sức khỏe. Nhưng nếu thực hiện đúng cách, nó có thể là một công cụ hỗ trợ hiệu quả cho việc cải thiện sức khỏe trao đổi chất và kiểm soát cân nặng.