Buổi sáng ở Perdasdefogu bắt đầu bằng tiếng chổi quét lá khô trên quảng trường và mùi cà phê thoang thoảng từ quán nhỏ nơi vài cụ già đang chơi domino. Người ngồi đó, tóc bạc trắng, lưng hơi còng, nhưng bước chân vẫn nhanh nhẹn. Ở nhiều nơi, gặp một người ngoài 90 tuổi đã là chuyện hiếm. Ở Perdasdefogu, gần như mỗi dãy nhà đều có một cụ như thế.
Năm 2014, gia đình Melis ở làng này được ghi vào Sách Kỷ lục Guinness: chín anh chị em cộng lại 818 tuổi, trong đó chị cả sống tới 107 tuổi. Số người sống trên trăm tuổi ở đây nhiều gấp hơn mười lần trung bình toàn Ý. Điều đặc biệt hơn cả: nam giới cũng sống lâu ngang phụ nữ — một nghịch lý so với xu hướng chung toàn cầu.
Khi các nhà khoa học tìm đến, họ phát hiện một phần câu trả lời nằm ở di truyền. Nhiều cư dân mang biến thể gen giúp hệ tim mạch khỏe mạnh, huyết áp ổn định, và giảm nguy cơ bệnh chuyển hóa. Nhưng gen chỉ là bệ phóng — thói quen sống mới là đôi cánh giữ họ trên hành trình dài.
Chế độ ăn của Perdasdefogu không xa hoa. Bữa sáng có thể là bánh mì nguyên cám chấm dầu ô liu, phô mai pecorino từ sữa cừu nhà nuôi, vài quả ô liu xanh, và một ly rượu vang Cannonau giàu chất chống oxy hóa. Thịt đỏ ít khi xuất hiện, thay vào đó là rau, đậu, và cá đánh bắt gần bờ. Mọi thứ được trồng, chế biến, và ăn ngay trong vùng — không chất bảo quản, không gấp gáp.
Vận động ở đây không đến từ phòng gym, mà từ chính nhịp sống. Người già vẫn leo dốc lên rẫy, bê củi, làm vườn, hoặc đi bộ sang nhà hàng xóm. Không khí sạch, tiếng xe thưa thớt, và việc ai cũng biết nhau từ bé khiến cảm giác cô đơn gần như biến mất. Mạng lưới cộng đồng chặt chẽ này, theo nhiều nghiên cứu, là “liều thuốc” mạnh mẽ cho sức khỏe tinh thần và thể chất.
Điều lạ là khi được hỏi “bí quyết sống thọ”, hầu hết đều trả lời rất giản dị: “Chúng tôi chỉ sống như cha mẹ mình, và họ cũng sống như ông bà.” Không chế độ đặc biệt, không công thức bí mật, chỉ là sự lặp lại của những thói quen tốt qua nhiều thế hệ.
Perdasdefogu là một trong những “Blue Zones” — những vùng trên thế giới có tỉ lệ người sống trên trăm tuổi cao bất thường. Nhưng nếu đến đây, bạn sẽ thấy khái niệm “trường thọ” không được treo lên như một huy chương. Nó hiện diện lặng lẽ, như cách những viên đá lát đường đã mòn dưới bước chân quen thuộc.
Ở đây, tuổi thọ không được đếm bằng năm tháng, mà bằng những lần cùng nhau uống cà phê giữa quảng trường, kể lại câu chuyện cũ mà ai cũng đã thuộc, nhưng vẫn nghe đến cùng. Và có lẽ chính những buổi sáng ấy mới là bí mật thật sự để sống lâu.