Nếu bạn đứng trên Sao Kim và chờ Mặt Trời mọc, bạn sẽ phải đợi… lâu hơn cả một năm Sao Kim.
Một nghịch lý đẹp và thật: Sao Kim quay quanh Mặt Trời nhanh hơn nó tự quay quanh trục của mình.
Trên hành tinh ấy, thời gian dường như trôi khác — một “ngày” kéo dài 243 ngày Trái Đất, trong khi một “năm” của nó chỉ mất 225 ngày.
Sao Kim là hành tinh “kỳ dị” nhất trong họ hàng Hệ Mặt Trời. Hầu hết các hành tinh, kể cả Trái Đất, đều quay cùng hướng với quỹ đạo của chúng. Nhưng Sao Kim thì quay ngược chiều — một chuyển động gọi là retrograde rotation. Nghĩa là, nếu có thể nhìn thấy Mặt Trời từ bề mặt Sao Kim, bạn sẽ thấy nó mọc ở phía Tây và lặn ở phía Đông.
Vì vừa quay ngược vừa quay chậm, nên sự kết hợp giữa hai chuyển động khiến “ngày Mặt Trời” – tức thời gian từ khi Mặt Trời mọc đến khi mọc lại – dài đến 116,75 ngày Trái Đất, còn “ngày thiên văn” (thời gian Sao Kim tự quay hết một vòng) lại dài hơn cả một năm của nó.
Tại sao một hành tinh lại quay chậm và ngược như vậy?
Không ai biết chắc. Một giả thuyết cho rằng hàng tỷ năm trước, Sao Kim từng bị một thiên thể khổng lồ va chạm, làm đảo trục quay.
Giả thuyết khác cho rằng bầu khí quyển dày đặc của Sao Kim – gấp 90 lần Trái Đất – cùng hiệu ứng thủy triều hấp dẫn từ Mặt Trời đã tạo lực hãm, làm hành tinh quay chậm dần qua hàng triệu năm.
Một nghiên cứu mới năm 2024 thậm chí còn đề xuất: dòng đối lưu mạnh trong lõi kim loại và những đợt “thủy triều khí quyển” có thể làm trục quay của Sao Kim biến đổi định kỳ – một hành tinh đang xoay chậm đến mức dường như… đứng yên.
Thế nhưng, chậm không có nghĩa là yên bình.
Trên Sao Kim, nhiệt độ bề mặt đạt 465°C – nóng hơn cả Sao Thủy dù ở xa Mặt Trời hơn.
Áp suất khí quyển tương đương độ sâu 1 km dưới nước biển Trái Đất.
Toàn bộ bầu trời phủ kín mây axit sulfuric, khiến ánh sáng Mặt Trời hiếm khi xuyên xuống bề mặt. Ở đó, khái niệm “ngày” và “đêm” gần như không tồn tại — chỉ có sự mờ đục và nóng bỏng kéo dài vô tận.
Trong sự chậm chạp của Sao Kim, thời gian mất đi ý nghĩa con người gán cho nó. Một ngày dài hơn một năm, nhưng chẳng ai để ý, vì nơi đó không có người để đếm.
Nếu Trái Đất là hành tinh của nhịp điệu – 24 giờ, hoàng hôn và bình minh – thì Sao Kim là nơi thời gian tan chảy: Mặt Trời mọc, rồi dừng lại ở giữa bầu trời, rồi đi ngược lại.
Nhà thiên văn học Carl Sagan từng nói: “Trong vũ trụ, không có khái niệm sớm hay muộn, chỉ có chuyển động.”
Sao Kim là minh chứng tuyệt vời cho điều đó. Dù quay ngược, dù chậm, nó vẫn vận động đều đặn quanh Mặt Trời — một cỗ đồng hồ chậm mà chính xác.
Giữa sự quay cuồng của vũ trụ, nó nhắc ta rằng: không phải ai đi nhanh hơn cũng đến sớm hơn. Đôi khi, chỉ cần tiếp tục quay, đã là đủ.