Trong một đêm giông, bầu trời tối đen bỗng nứt toác bởi một tia sáng trắng lóa. Tia sét ấy chỉ tồn tại trong chớp mắt, nhưng năng lượng nó mang theo đủ khiến bóng tối rùng mình. Nghe có vẻ như một hình ảnh thi vị, nhưng khoa học khẳng định: một tia sét thực sự có thể chứa đủ năng lượng để thắp sáng cả một thành phố nhỏ.
Một tia sét trung bình phóng ra công suất cực đại lên tới hàng gigawatt – lớn hơn cả công suất của nhiều nhà máy điện. Tuy nhiên, thời gian xảy ra lại cực ngắn, chỉ vài phần nghìn giây. Vì thế, khi tính tổng năng lượng, người ta ước lượng nó vào khoảng 500 megajoules (MJ), tương đương 0,14 kilowatt-giờ (kWh) – đủ để thắp sáng một bóng đèn 100 W liên tục trong gần hai tháng. Một số nghiên cứu còn đưa ra con số lớn hơn, lên đến 5 gigajoules (GJ) – tương đương mức tiêu thụ điện của một hộ gia đình trong cả tháng.
Nếu so sánh, một thị trấn nhỏ tiêu thụ vài trăm kWh mỗi giờ. Vậy chỉ cần vài trăm tia sét rơi xuống trong một đêm bão, lý thuyết là đã đủ để duy trì điện năng cho cả cộng đồng. Hình ảnh này khiến người ta liên tưởng đến một thành phố bừng sáng trong chớp mắt, như thể thiên nhiên bất ngờ “trả tiền điện” cho cả dân cư.
Tuy nhiên, sự thật ít lãng mạn hơn. Vấn đề không nằm ở lượng năng lượng, mà là ở cách khai thác. Tia sét có điện áp khổng lồ và truyền tải cực nhanh, khiến bất kỳ hệ thống lưu trữ nào cũng khó lòng hứng trọn. Cố gắng lưu giữ năng lượng sét chẳng khác nào muốn bắt giữ một thác nước đổ xuống từ độ cao nghìn mét chỉ bằng một chiếc cốc. Thay vì tích lũy, năng lượng ấy tỏa ra dưới dạng ánh sáng, sóng âm và nhiệt độ – có thể đạt đến 30.000°C, nóng gấp năm lần bề mặt Mặt Trời.
Điều đó giải thích tại sao, dù các nhà khoa học đã nhiều lần mơ ước khai thác sét để tạo nguồn điện sạch, nhưng cho đến nay, vẫn chưa có công nghệ nào đủ hiệu quả và an toàn. Năng lượng của sét, giống như sức mạnh của núi lửa hay sóng thần, quá đột ngột và mãnh liệt để ta có thể nhốt vào hệ thống điện lưới.
Thế nhưng, ngay cả khi không thể tận dụng trực tiếp, tia sét vẫn mang đến cho chúng ta một cái nhìn khác về sức mạnh của tự nhiên. Nó cho thấy rằng trong khoảnh khắc ngắn ngủi, thiên nhiên có thể giải phóng một nguồn năng lượng khổng lồ đến mức một thành phố nhỏ cũng chỉ là hạt cát trong khả năng của nó.
Có lẽ, đó chính là sự hấp dẫn kỳ lạ của sét. Không chỉ là tiếng nổ rung trời hay ánh sáng rạch ngang mây đêm, mà còn là bài học về sự cô đọng và bùng nổ: đôi khi, chỉ một chớp mắt cũng có thể chứa đựng sức mạnh đủ để làm bừng sáng cả một thế giới nhỏ bé.