Ngày 29 tháng 4 năm 2020, các vệ tinh của NASA và Cơ quan Khí tượng Thế giới ghi nhận một tia sét vắt ngang bầu trời miền nam Hoa Kỳ. Nó bắt đầu ở bang Texas, lan qua Louisiana, rồi kết thúc tận Mississippi. Chiều dài đo được là 768 km — gần bằng khoảng cách từ Hà Nội đến Huế. Không ai dưới mặt đất có thể nhìn thấy toàn bộ nó, nhưng vệ tinh trên quỹ đạo đã thấy rõ: một đường sáng ngoằn ngoèo chạy dài như vết nứt khổng lồ trên mây.
Tia sét này được gọi là megaflash — một dạng sét lan truyền theo chiều ngang qua các đám mây bão trải rộng, chứ không đánh thẳng xuống đất. Nó không tạo ra tiếng sấm rền rĩ hay cảnh tượng dữ dội trước mắt, mà là một dòng điện khổng lồ di chuyển âm thầm giữa các tầng mây.
Trước đó, kỷ lục cũ thuộc về một tia sét dài 709 km ghi nhận ở miền nam Brazil năm 2018. Nhưng sự kiện tại Mỹ đã vượt xa con số ấy, trở thành tia sét dài nhất trong lịch sử được con người xác nhận.
Điều đặc biệt là con người chỉ phát hiện được nó nhờ công nghệ mới: các cảm biến ánh sáng và trường điện từ gắn trên vệ tinh GOES-16. Trên mặt đất, người ta chỉ thấy trời sáng lóe trong giây lát. Còn từ không gian, vệ tinh ghi lại một chuỗi phát sáng nối liền ba bang, diễn ra trong chưa đầy ba giây.
Những tia megaflash như vậy thường xuất hiện trong các hệ thống bão lớn, khi điện tích tích tụ trải dài hàng trăm cây số. Các nhà khoa học từng cho rằng sét chỉ có thể lan vài chục cây số trước khi tắt, nhưng hiện tượng này buộc họ phải định nghĩa lại giới hạn của sét.
Không chỉ chiều dài, một kỷ lục khác cũng được ghi nhận ở Nam Mỹ: một tia sét tại Uruguay và bắc Argentina năm 2020 phát sáng liên tục suốt 17,1 giây — lâu hơn gấp nhiều lần so với sét thông thường.
Những con số này nghe khô khan, nhưng nếu tưởng tượng ra, đó là một luồng điện khổng lồ, kéo dài gần bằng chiều ngang một quốc gia, phát sáng rực rỡ rồi biến mất trong vài giây. Một cơn chớp mà cả ba bang đều nằm dưới cùng một bầu trời sáng trắng.
Ở tầm mắt con người, sét chỉ là một tia lóe. Ở tầm của khí quyển, nó là một mạng lưới điện khổng lồ chạy trên những đám mây cao, liên kết cả một vùng trời. Và khi ta nhìn lên bầu trời đêm, vẫn có thể có một tia sáng khác đang xé ngang phía xa — lặng lẽ, vượt khỏi mọi điều ta từng nghĩ có thể.