Trong một ngôi chùa nhỏ ở vùng núi Gochang, Hàn Quốc, người ta vẫn giữ một nghi thức đã tồn tại hơn một nghìn năm. Trên nền đất sét vàng, hàng trăm ống tre được nhồi đầy muối biển, hai đầu bịt kín, rồi xếp thành hàng trong lò gạch. Khi lửa được đốt lên, tre cháy rụi, khói trắng quyện với mùi muối và tro đất sét, tạo thành thứ âm thanh lách tách rất lạ. Khi ngọn lửa hạ dần, bên trong chỉ còn lại những khối tinh thể tím xám – thứ mà người Hàn gọi là jukyeom, hay “muối tre”.
Loại muối này được các nhà sư Triều Tiên phát minh từ thế kỷ thứ 10. Họ tin rằng muối biển chứa nhiều tạp chất và năng lượng “nặng”, cần được “thanh lọc” bằng lửa, tre và đất. Tre tượng trưng cho sự sống, đất sét cho sự tĩnh, lửa cho sự biến đổi. Kết hợp ba yếu tố ấy, họ tạo ra một loại muối vừa sạch vừa mang ý nghĩa tâm linh, dùng để chữa bệnh hoặc pha trà thiền.
Ngày nay, các nhà khoa học đã tìm ra cơ chế thật của điều tưởng như huyền bí ấy. Trong tre chứa nhiều kali, canxi, silic – những khoáng chất tan chảy khi bị nung ở nhiệt độ hơn 1000°C. Khi muối bị nén trong ống tre và bao bằng đất sét, các khoáng ấy thấm vào tinh thể natri clorua, tạo nên muối có tính kiềm cao (pH 9–11), giàu vi lượng. Theo nghiên cứu đăng trên Journal of Food Science năm 2012, muối tre có hoạt tính chống oxy hóa mạnh hơn muối thường, giúp trung hòa axit dạ dày và ức chế vi khuẩn.
Quy trình sản xuất jukyeom được phân cấp theo số lần nung. Ba lần là loại phổ thông, chín lần là loại y dược, và mười hai lần là cấp cao nhất – khi nhiệt độ vượt 1500°C, muối không còn dạng hạt mà kết tinh thành khối giòn như pha lê. Một thầy tu kể rằng, để hoàn thành một mẻ như vậy, phải mất gần ba tháng và hàng tấn tre.
Mùi của muối tre cũng đặc biệt: hơi khói, thoảng vị ngọt nhẹ và cảm giác mát ở đầu lưỡi. Người Hàn thường hòa một ít vào nước ấm buổi sáng, dùng như thuốc bổ cho dạ dày. Một số hãng mỹ phẩm hiện còn dùng jukyeom trong kem dưỡng và kem đánh răng, vì đặc tính kháng khuẩn tự nhiên của nó.
Từ một nghi thức tôn giáo cổ, jukyeom trở thành biểu tượng cho sự giao hòa giữa tâm linh và khoa học. Giữa lửa đỏ và tro tàn, con người đã vô tình tìm ra một phản ứng hóa học hoàn hảo – nơi tre, đất và muối gặp nhau để tạo nên thứ tinh thể của sự bền bỉ.