Buổi sáng sau một cơn bão ở thị trấn ven biển St Andrews của Scotland, người ta nhìn thấy một sợi mảnh nâu tím nằm xoắn lại trên bờ đá lạnh. Nhìn xa chỉ như một dải rêu bị sóng đánh dạt. Nhưng khi những người quan sát cố kéo thẳng nó ra, con vật tiếp tục dài thêm, dài nữa, vượt cả chiều dài một sân bóng đá. Ghi chép năm 1864 mô tả nó dài hơn 55 mét.
Không ai ngờ sinh vật đó lại là một con giun. Cụ thể hơn, một cá thể của loài Bootlace worm có tên khoa học Lineus longissimus. Loài giun ruy băng này sống ở vùng nước lạnh của Vương quốc Anh và Bắc Âu. Bình thường chúng chỉ dài vài mét và hiếm khi ai thấy trọn vẹn cơ thể vì chúng thu mình trong các khe đá. Vậy mà tài liệu của Guinness World Records cho biết cá thể dạt vào bờ năm ấy có chiều dài vượt quá 180 feet, tức khoảng 55 mét.
Điều khiến trường hợp này đặc biệt không chỉ là con số. Cơ thể của Bootlace worm chỉ dày vài milimét, gần như mảnh ngang với một sợi dây câu. Tuy vậy, bên trong lớp da mỏng ấy lại là một cấu trúc mềm và co giãn mạnh. Các nghiên cứu về bộ Nemertea, họ giun ruy băng mà Bootlace worm thuộc về, chỉ ra rằng chúng có khả năng kéo dài cơ thể đáng kể khi bị tác động bởi nước, trọng lực hay khi chết và cơ thể mất trương lực. Vì vậy, nhiều nhà khoa học hiện nay cho rằng con số 55 mét có thể đã phần nào bị phóng đại bởi độ giãn tự nhiên. Thế nhưng điều này không phủ nhận một sự thật quan trọng. Loài này thực sự có tiềm năng đạt chiều dài lớn nhất trong số mọi loài động vật được biết đến.
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí PLOS One năm 2018 khi phân tích độc tố của Lineus longissimus cũng ghi nhận loài này đã nhiều lần được mô tả là dài đến khoảng 50 mét. Điều đáng chú ý là dù nhiều ghi nhận chỉ mang tính quan sát, chúng lại xuất hiện khá nhất quán trong hơn một thế kỷ. Nhà sinh vật học William Carmichael từng mô tả rằng ông và cộng sự chỉ mới đo được hơn ba mươi yard, tức khoảng hai mươi bảy mét, trước khi cơ thể con giun bắt đầu rối lại, dù ông tin rằng chiều dài thật sự còn dài hơn nhiều. Ghi chép ấy phù hợp với việc con vật trong trạng thái tự nhiên có thể co lại thành một khối ngắn, rồi giãn ra bất thường khi bị kéo căng.
Điều thú vị là dù có kích thước vượt trội, Bootlace worm không phải sinh vật nhanh nhẹn hay nổi bật. Chúng di chuyển chậm dưới các tảng đá và săn mồi bằng chất nhầy chứa độc tố. Độc tố này được nghiên cứu khá nhiều vì có chứa tetrodotoxin, loại độc mạnh cũng có mặt trong cá nóc. Năm 2018, nhóm nghiên cứu của Viện Karolinska ở Thụy Điển đã phân tích thành phần độc tố của chúng và xác nhận mức độ nguy hiểm nếu tiếp xúc trực tiếp. Dù vậy, con người ít gặp phải chúng vì chúng sống khuất ở vùng triều thấp và thường cuộn mình lại như sợi chỉ.
Sự đối lập giữa kích thước và sự vô hình này tạo ra một cảm giác lạ. Một trong những sinh vật dài nhất hành tinh lại sống âm thầm dưới lớp sóng lạnh, không hề mang vẻ hùng vĩ như cá voi xanh hay những loài khổng lồ khác. Chúng không tạo bóng trên mặt nước, không để lại tiếng động. Chỉ khi một trận bão đẩy chúng lên bờ, người ta mới chợt nhìn thấy một thứ dài đến mức vượt cả tưởng tượng, nhưng mỏng đến mức nếu không cúi xuống thì chẳng ai nhận ra.
Không ai biết còn bao nhiêu cá thể khác đang nằm cuộn mình trong những lớp đá phủ rêu ngoài khơi Scotland. Cũng không ai biết liệu chiều dài 55 mét có thể bị vượt qua nếu một ngày nào đó một cá thể khác trôi dạt lên bờ. Nhưng hình ảnh con giun mảnh như sợi dây câu ấy vẫn nằm đâu đó dưới làn nước xám lạnh, nhắc rằng những điều phi thường thường ẩn trong những thứ nhỏ đến mức ta khó nhìn thấy.