Có những buổi sáng bạn tỉnh dậy, không nhớ giấc mơ đêm qua, nhưng thấy lòng nhẹ đi một chút. Như thể ai đó đã vào dọn dẹp căn phòng cảm xúc của bạn khi bạn đang ngủ.
Khoa học gọi đó là giấc ngủ REM – giai đoạn não hoạt động gần giống khi tỉnh, nhưng cơ thể thì tê liệt tạm thời. Chính trong lúc này, não bạn âm thầm thực hiện một công việc quan trọng: làm mờ đi những cảm xúc mãnh liệt khỏi ký ức cũ.
Ký ức không được lưu dưới dạng dữ liệu khô khan. Chúng đi kèm cảm xúc. Một lần thất bại, một cái nhìn lạnh nhạt, một chuyện không vui từ nhiều năm trước – đều có thể nằm im trong não bạn như những quả mìn cảm xúc chưa tháo ngòi.
REM là lúc não bắt đầu tháo ngòi nổ đó.
Các vùng như amygdala (trung tâm xử lý cảm xúc tiêu cực) và thùy trán (quản lý lý trí) phối hợp để “tái xử lý” những ký ức nhiều cảm xúc. Không xóa đi, không quên hẳn – mà là giảm tính kích hoạt. Để lần sau nhớ lại, tim bạn không còn đập nhanh, bàn tay không còn đổ mồ hôi.
Giấc mơ chính là biểu hiện của quá trình này. Những câu chuyện kỳ lạ, phi logic trong mơ không phải là vô nghĩa. Chúng là cách não tái sắp xếp trải nghiệm cũ, cắt nối lại theo một trình tự khác, để bạn cảm thấy dễ chịu hơn khi tỉnh dậy.
Và điều thú vị là: nếu bạn ngủ không đủ REM – vì căng thẳng, mất ngủ, chất kích thích – thì quá trình “rửa trôi cảm xúc” này bị gián đoạn. Bạn sẽ dễ cáu hơn, buồn dai dẳng hơn, và có khi bật khóc vì một chuyện nhỏ xíu.
Nói cách khác:
Bạn càng mơ được nhiều, cảm xúc bạn càng ổn định.
Bạn càng nhớ được giấc mơ, có thể bạn vừa dọn xong một “góc rối” trong lòng.
Cứ thế, mỗi đêm, não bạn lặng lẽ làm vệ sinh cho tâm trí.
Không cần bạn nhúng tay.
Chỉ cần bạn ngủ đủ – và để giấc mơ làm phần việc của nó.