Ngày 27 tháng 8 năm 1896 ghi dấu một sự kiện hi hữu trong lịch sử thế giới – cuộc chiến tranh ngắn nhất từng được ghi nhận. Và đây không phải là một cuộc chạm trán giữa hai lực lượng cân sức, mà là cuộc đối đầu giữa Đế chế Anh – một cường quốc thực sự và Zanzibar, một đảo quốc nhỏ bé thuộc châu Phi. Dưới cái nắng gay gắt của một ngày hè, cuộc chiến đã diễn ra và kết thúc chỉ trong vòng 38 đến 45 phút.
Nội dung chính
Bối Cảnh và Nguyên Nhân
Thế kỷ 19, quyền lực của Đế chế Anh đạt đỉnh cao, khi họ kiểm soát một lượng lớn lãnh thổ trên toàn thế giới. Trong số những lãnh thổ đó, có Zanzibar, một quốc đảo nhỏ bé nằm trên bờ biển Đông châu Phi. Anh đã ký một hiệp định với Zanzibar vào năm 1886, cho phép họ kiểm soát người kế vị ngôi vị Sultan.
Ngày 25 tháng 8 năm 1896, Sultan Hamad bin Thuwaini, người được Anh công nhận, đột nhiên qua đời. Thế là Khalid bin Barghash, em chú của Thuwaini, tự lên ngôi mà không có sự chấp thuận từ Anh. Hành động này đã vi phạm hiệp định và đẩy mối quan hệ giữa hai nước vào tình trạng căng thẳng.
Cuộc Chiến Bắt Đầu
Khi Khalid lên ngôi mà không có sự chấp nhận từ Anh, sự căng thẳng đã leo thang đáng kể. Chính phủ Anh đã ra một ultimatum vào ngày 26 tháng 8, yêu cầu Khalid từ bỏ ngôi vị. Ultimatum này đưa ra thời hạn đến 9 giờ sáng ngày hôm sau.
Khalid, tuy nhiên, đã quyết định không tuân theo yêu cầu. Ông đã cố gắng chuẩn bị cho một cuộc xung đột có thể xảy ra, lập ra các vị trí phòng thủ, gồm cả một loạt súng cối nhằm vào biển, và huy động tới 2.800 người để bảo vệ cung điện.
Trong khi đó, Anh đã chuẩn bị cho cuộc tấn công của mình. Họ đã triển khai lực lượng hải quân, bao gồm năm tàu chiến: HMS Philomel, HMS Racoon, HMS Sparrow, HMS St George và HMS Thrush, cùng với khoảng 1.000 thủy quân lục chiến. Thứ trưởng Anh tại Zanzibar, Basil Cave, được giao trọng trách điều hành cuộc tấn công.
Sáng ngày 27 tháng 8 năm 1896, khi ultimatum hết hạn, Anh không lãng phí thời gian nào và bắt đầu tấn công. Các tàu chiến của họ đã mở hỏa vào cung điện, tạo ra một màn bắn phá khủng khiếp.
Với sức mạnh vượt trội, trong vòng chưa đầy một giờ, các tàu chiến Anh đã phá hủy cung điện và tàu chiến của Zanzibar. Khói lửa mịt mùng bao trùm cả cảng, cảnh tượng tàn phá đến đáng sợ. Trong khi đó, pháo đài của Zanzibar và súng cối của họ không thể gây ra nhiều thiệt hại cho Anh.
Khi lửa bắt đầu lan vào pháo đài, Khalid đã nhận ra rằng cuộc chiến không còn hy vọng và quyết định chạy trốn. Ông đã rời cung điện và trốn trong thành phố, nhưng cuối cùng bị bắt vài ngày sau đó. Với việc Khalid bị bắt, cuộc chiến đã chính thức kết thúc sau 38 đến 45 phút, đánh dấu một trang mới trong lịch sử chiến tranh thế giới.
Hậu Quả và Ý Nghĩa
Cuộc chiến kết thúc với chiến thắng dễ dàng cho Anh. Họ đã nhanh chóng củng cố lại quyền lực ở Zanzibar, và đặt một người vị Sultan mới, người họ tin tưởng sẽ tuân thủ các điều khoản của hiệp định. Zanzibar sau đó trở thành một phần của Đế chế Anh, được coi là lãnh thổ bảo hộ của Anh cho đến khi đạt được độc lập vào năm 1963.
Cuộc chiến này có một ý nghĩa đặc biệt. Nó trở thành cuộc chiến ngắn nhất từng được ghi nhận, chỉ kéo dài trong vòng 38-45 phút. Nhưng nó cũng là minh chứng cho sức mạnh của quyền lực đế quốc Anh vào cuối thế kỷ 19, cho thấy mức độ mà Anh sẽ đi để bảo vệ và mở rộng ảnh hưởng của mình.
Trên một mặt khác, cuộc chiến cũng cho thấy sự tàn nhẫn và bất công của chính sách đế quốc. Trong khi Anh giành chiến thắng một cách dễ dàng, Zanzibar đã phải trải qua nhiều thương vong và tổn thất to lớn. Hơn 500 người đã thiệt mạng trong cuộc chiến ngắn ngủi này, so với chỉ một người Anh bị thương.
Kết Luận
Cuộc chiến Anh – Zanzibar, dù ngắn ngủi, vẫn để lại dấu ấn đặc biệt trong lịch sử thế giới. Đó không chỉ là câu chuyện về một cuộc chiến, mà còn là minh chứng cho những thay đổi quyền lực và cấu trúc chính trị của thế giới trong quá khứ. Nó cho ta thấy rằng, dù thời gian diễn ra ngắn ngủi thế nào, những cuộc chiến vẫn có thể gây ra những hậu quả đau lòng và để lại những vết sẹo lịch sử không thể xóa nhòa.